Yazı teknikleri etiketine sahip yayınlar gösteriliyorTümünü göster
Haber örnekleri: 1

Haber örnekleri: 1

Haberin unsurları, girişi ve gövdesi ile ilgili olarak yaptığımız açıklamalardan sonra, birkaç haber örneği üzerinde izahlı olarak duralım: Örnek haber 1 Sahibinin 20 yıldır aradığı araba, park ettiği yerde bulundu. Önceki gün Frankfurt’ta bir binayı yıkmaya gelen işçiler, binanın garajına park edilmiş bir araba ile karşılaştılar. İşçilerin durumu polise bildirmesinden sonra araştırmaya başlayan polis, elindeki kayıtlarda, söz konusu araba ile ilgili bir çalıntı ihbarının bulunduğunu fark etti. Fakat bu ihbar 1997 yılına aitti. …

Haber örnekleri: 2

Haber örnekleri: 2

AÇIKLAMA   HABER METNİ   Olayın ne olduğu anlatılırken, yeteri kadar ilginç olan hadise, bir de sahiplerinin onlar adına özür dilemesi ve bir politikacının da kefalet yatırması gibi iki unsurla takviye edilince, biraz daha merakları tahrik eder hale getiriliyor. Akla hemen geliveren sorular? Eşeklerin suçu neymiş? Olay nerede olmuş?   Sahipleri özür dileyip bir politikacı da kefaleti yatırınca tutuklu eşekler özgürlüklerine kavuştu.   Soruların cevabı hemen geliyor: Nerede, niçin? Hindistan’ın Uttar Pradeş eyaletine bağlı Orai bölgesinde cer…

Haberin gövdesi

Haberin gövdesi

ÜMİT ŞİMŞEK H aberin giriş paragrafında (veya paragraflarında) olayın özünü verdikten sonra, devamındaki paragraftan itibaren, belli bir düzen içinde bu olayın açılımına sıra gelecektir. Genel olarak, takip eden paragrafların da giriş paragrafı gibi kısa tutulması tavsiye edilir. Meseleyi sadece cümlelerin birbiriyle ilişkisi açısından ele alırsanız, yazının insicamı için daha uzun paragrafların tercih edilmesi gerektiği sonucuna varabilirsiniz. Ancak birkaç cümlelik bir paragrafı tamamıyla okumanın, hele arka arkaya sıralanmış uzun pa…

Ters Piramit: Giriş paragrafı - 4

Ters Piramit: Giriş paragrafı - 4

ÜMİT ŞİMŞEK G enel olarak, etken fiiller edilgen fiile tercih edilmelidir. Ancak edilgen fiillerin de kullanılacağı yerler vardır.  Etken fiiller, olayı doğrudan ve daha anlaşılır bir şekilde anlatırlar, eylemi yapan şeye / kişiye dikkati çekerler; bu bakımdan genellikle daha etkilidirler. Freni patlayan beton mikseri evin yatak odasına daldı. İsrail Kudüslü 138 aileyi daha evsiz bırakacak. Bazan olayın faili değil, nesnesi önem taşıyabilir; yahut dikkati nesneye çekmek veya nesnenin mağduriyetini vurgulamak isteyebilirsiniz. Bu dur…

Ters Piramit: Giriş paragrafı - 3

Ters Piramit: Giriş paragrafı - 3

ÜMİT ŞİMŞEK S adece giriş paragrafı için geçerli bir kural:  Haberin konusu birisinin söylediği bir söz ise – meselâ bir açıklama, konuşma, beyanat, bildiri gibi –  “dedi” fiilini mümkün olduğu kadar kullanmamaya bakın.  Onun yerine “meydan okudu / açıkladı / müjdeledi / bombaladı / inkâr etti” gibi fiiller cümleyi daha canlı ve etkili kılacaktır. Ancak bu kaideyi haberin bütününde kullanmaya devam etmenin ve her nakil cümlesini “dedi” yerine başka bir fiille bitirmeye çalışmanın, ifadeyi yapmacık hale getirme potansiyeli vardır. Genel…

Ters Piramit: Giriş paragrafı - 2

Ters Piramit: Giriş paragrafı - 2

ÜMİT ŞİMŞEK G iriş paragrafı ile ilgili olarak dikkate alınması gereken başlıca hususlar: Sadece giriş paragrafında değil, haberin hiçbir bölümünde hüküm bildiren cümle kullanmayın . Daha doğrusu, siz hüküm vermeyin. Kendi görüş ve yorumlarınızı başta yazı türlerinde dile getirebilirsiniz; haber ise, olup bitenleri olduğu gibi okuyucuya aktaran bir yazı türüdür. “Sürekli yaz saati uygulaması kaldırılmalıdır” veya “yanlıştır, hatâlıdır” gibi ifadeler bir haber cümlesi olamaz, ancak yorum türünden yazılarda, yazarın kendi kanaati olarak …

Ters Piramit: Giriş paragrafı – 1

Ters Piramit: Giriş paragrafı – 1

ÜMİT ŞİMŞEK Giriş H aberin girişi, 5N 1K’nın en önemli unsurlarını içine alan bir paragraftır. Esas itibarıyla tek bir cümle olması gerekmiyor ise de, zamanımızın okuma alışkanlıkları ve dikkat dağıtan unsurlar dikkate alındığında, bir haber metninin paragraflarını, özellikle ilk paragraflarını birer cümle olarak düşünmek daha doğru olacaktır. Bu itibarla, “giriş paragrafı” dediğimiz zaman, nadir istisnalar dışında bu “giriş cümlesi” olarak anlaşılmalıdır. “Giriş cümlesi ne kadar uzun olmalı?” sorusuna verilebilecek kesin bir cevap y…

Ters Piramit modeli - 1

Ters Piramit modeli - 1

ÜMİT ŞİMŞEK T ers Piramit, haber yazımında kullanılan yegâne model değilse de, en eski ve en yaygın şekilde kullanılan modeldir. Gazeteciliğin geçirdiği evreler, bu modelin geçerliliğini hiçbir zaman eskitmemiştir. Bu modelde, haberin özünü teşkil eden, bir başka deyişle haberi haber yapan unsurlar 5N 1K sorularını cevaplandıracak şekilde haberin başında verilir; bunu da gittikçe azalan önem sırasına göre haberin ayrıntıları takip eder. Ters Piramit modelinin ortaya çıkışı hakkında çeşitli rivayetler vardır. Bunlardan en yaygın ola…

Haberin unsurları: 5N 1K - 4

Haberin unsurları: 5N 1K - 4

ÜMİT ŞİMŞEK Niçin? Bazı haberlerde bu soru pek az önem taşıyabilir veya hiç önemli olmayabilir: İstanbul’un yüksek kesimlerinde bu akşama doğru kar yağışı bekleniyor. Facebook, hesaplarından yüzde 13’ünün sahte olduğunu açıkladı. Bazı vak’alarda da olaya haber niteliği kazandıran en önemli unsur ve unsurlardan biri olabilir ve duruma göre haberin ilk paragrafında da yer alabilir: İrlandalı müzisyen ve insan hakları savunucusu Bob Geldof, Myanmar’da Müslümanların maruz kaldığı zulüm sebebiyle, özgürlük ödülünü iade etti. Çin, …

Haberin unsurları: 5N 1K - 3

Haberin unsurları: 5N 1K - 3

ÜMİT ŞİMŞEK Ne zaman? Haberin unsurlarından olmakla birlikte, bazı istisnalar dışında, ilk paragrafta yer alması gerekmez. İstisnalar ise, doğrudan doğruya “ne zaman?” sorusunu cevaplandırmaya yönelik bir haber için söz konusudur: İlçe Seçim Kurullarına itiraz süresi bu akşam sona eriyor. Gazete, radyo ve televizyonlarda izlediğimiz haberlerde geçen “bugün, yarın, gelecek hafta” gibi zaman bildiren ifadelerin normal olarak bir yanlış anlamaya yol açması beklenmez. Ancak internet medyasında durum böyle değildir. Bir yandan, çeşitli …

Haberin unsurları: 5N 1K - 2

Haberin unsurları: 5N 1K - 2

ÜMİT ŞİMŞEK Ne? / ne oldu? – kim NE yaptı? B ir olayı haber yapan unsur budur. Yerine göre, 5N 1K’nın diğer unsurlarından vazgeçilebilir. Fakat “Ne oldu?” sorusunun cevabını veremiyorsanız, ortada yazılacak bir haber yok demektir. Aynı sebepten, “Ne?” unsurunun haber içindeki yerinin, giriş paragrafı olması gerekir. Okuyucu, daha daha ilk cümlede, habere konu teşkil eden olayın – bir başka deyişle, haberin – ne olduğunu net bir şekilde anlayabilmelidir. İlk cümle, haberin en önemli kısmıdır. Bu cümle, okuyucuyu yakalamak ve yazının d…

Haberin unsurları: 5N 1K - 1

Haberin unsurları: 5N 1K - 1

ÜMİT ŞİMŞEK “H aber nedir?” sorusu, bakış açısına göre, çok farklı şekillerde cevaplandırılabilir. Bir ölüm haberi, ölenin yakınları için günün en önemli haberini teşkil ederken, eğer ölen kişi ünlü birisi değilse, başkaları için hiçbir anlam taşımayabilir. Dünya görüşü, ilgi ve merak alanları gibi sebeplerle de kişilerin haber değeri verdikleri hadiseler değişiklik gösterir. Bütün bu farklılıklara rağmen, bütün haberlerin birleştikleri ortak özellikler de vardır. Eğer bir olay medyada şu veya bu şekilde yayınlanacaksa, ondan bazı şart…

Yazı Tekniklerinde habere giriş

Yazı Tekniklerinde habere giriş

Yazı Teknikleri seminerlerinin ikincisi 14 Mart Salı günü İİKV’nin Vefa’daki merkezinde sunumlu olarak gerçekleşti. Bu hafta örnekleriyle işlediğimiz başlıca konular şunlardı: Haberin unsurları (5N 1K): Bu unsurlar “olmazsa olmaz” şartlar mıdır? Hangileri haberin ilk giriş paragrafında yer alır? Ters piramit tekniği: Haber yazmada en önemli teknik olarak yerini muhafaza eden bu metodun kural ve incelikleri. Giriş paragrafı: Haberin en önemli bölümü olan giriş paragrafında yer alacak bilgiler ve kullanılacak dil. Dersin kapanışında, bugün ha…